Các loại hình tôn giáo

Một số tôn giáo ở Việt Nam - Nguyễn Thanh Xuân

Tôn giáo là hình thái ý thức xã hội, ra đời và phát triển hàng ngàn năm nay. Trong quá trình tồn tại và phát triển, dù chủ ý hay tự nhiên, tôn giáo đã tác động khá sâu sắc và toàn diện đến đời sống xã hội, từ thiết chế chính trị đến pháp luật; từ văn hóa, xã hội đến tâm lý, đạo đức, lối sống; từ các quan điểm triết học nhận định thế giới đến những ứng xử xã hội; từ các dạng thức nghệ thuật đến phong tục, tập quán… của nhiều quốc gia, dân tộc. Ở nước ta, tôn giáo là vấn đề lớn liên quan đến chính sách luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm, tạo điều kiện.

Cũng như ở nhiều quốc gia khác, tôn giáo ở Việt Nam rất đa dạng, có sự xuất hiện của hầu hết các tôn giáo lớn trên thế giới, như Phật giáo, Công giáo, Tin Lành, Hồi giáo, Baha’I, Bà-la-môn…, những tôn giáo nội sinh đặc trưng như Cao Đài, Tịnh độ Cư sỹ Phật hội, Phật giáo Hòa Hảo, Bửu Sơn Kỳ Hương, Tứ Ân Hiếu Nghĩa… và nhiều tôn giáo nội sinh khác. Bản thân mỗi tôn giáo chứa đựng nội dung phong phú về lịch sử, tư tưởng, triết học, đạo đức, văn hóa… riêng biệt. Việc tìm hiểu sâu để có cái nhìn tổng quát về các tôn giáo không chỉ ở trong nước và trên thế giới, về khía cạnh quản lý nhà nước là cơ sở cho việc hoạch định các chính sách tôn giáo đúng đắn; về phía các tổ chức tôn giáo là để củng cố, phát triển tôn giáo mình trong tính nhân văn, tình đoàn kết, sự thân hữu. Đó là điều cần thiết trong bối cảnh xã hội hiện nay, đặc biệt trong việc phát huy các giá trị nhân bản, ưu việt của các tôn giáo vì mục đích chung phục vụ cuộc sống hòa bình và sự phát triển của xã hội.

Với ý tưởng ấy, Ban Tôn giáo Chính phủ cho bổ sung, tái bản cuốn sách Một số tôn giáo ở Việt Nam của tác giả TS. Nguyễn Thanh Xuân. Qua chín lần phát hành trước đó, cuốn sách được đông đảo khán giả mến mộ đón nhận và cũng có nhiều góp ý chân thành. Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của độc giả và để phù hợp với sự phát triển của xã hội, bên cạnh đó là việc tiếp cận những chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước được thể hiện ngày một đổi mới và cụ thể, ngoài việc mở rộng và bổ sung sâu sắc thêm nội dung chính viết về các tôn giáo ở Việt Nam, tác giả còn tập hợp, bổ sung thêm phần các văn bản pháp luật liên quan đến công tác quản lý nhà nước như: Pháp lệnh Tín ngưỡng, tôn giáo (2004); Nghị định 92/2012/NĐ-CP của Chính phủ Quy định chi tiết và biện pháp thi hành Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo; Chỉ thị 01/2005/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ Về một số công tác đối với đạo Tin Lành; Chỉ thị 1940/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ Về nhà, đất liên quan đến tôn giáo.

Trong quá trình biên khảo cuốn Một số tôn giáo ở Việt Nam, tác giả TS. Nguyễn Thanh Xuân đã tham cứu nhiều sách, tài liệu về tôn giáo xuất bản ở trong và ngoài nước, bằng cả tiếng Việt và tiếng nước ngoài, để đưa đến cho người đọc, các nhà quản lý, những người làm công tác tôn giáo và đặc biệt là các chức sắc, chức việc, tín đồ của các tôn giáo một bức tranh sinh động, khái quát về các tôn giáo trên thế giới và ở Việt Nam. Tác giả không chia sách ra thành các chương tuyến tính mà kết cầu thành các phần tương quan tự nhiên. Mỗi phần là một tôn giáo. Mỗi tôn giáo đều được đề cập đến ở góc nhìn đa diện về sự ra đời, quá trình phát triển, đặc trưng giáo lý, giáo luật, lễ nghi, tổ chức bộ máy giáo hội, việc du nhập hoặc phát triển ở Việt Nam, mối quan hệ quốc tế và thực trạng tôn giáo hiện nay. Ngoài ra, với kinh nghiệm và sự cẩn trọng nghề nghiệp của một nhà quản lý, của một người vừa làm công tác nghiên cứu, vừa làm công tác giảng dạy, Tiến sỹ Nguyễn Thanh Xuân có nhã ý cung cấp cho người đọc danh mục những tư liệu gốc, những tư liệu liên quan, những tài liệu tham khảo với gần 80 ấn phẩm bằng cả tiếng Việt và tiếng nước ngoài ở phần cuối sách. Việc này sẽ giúp người đọc tiện lợi và mau chóng cho việc tra cứu thêm ở các cuốn sách có nội dung liên quan. Một số tôn giáo ở Việt Nam của tác giả TS. Nguyễn Thanh Xuân là một công trình khoa học nghiêm túc, có nhiều thông tin và đáng trân trọng. Với lối viết giản dị, trong sáng, dễ hiểu nhưng sâu sắc của ngòi bút có nghề, tác giả sẽ đưa người đọc tiếp cận bức tranh tôn sinh động và đầy thú vị. Đây sẽ là một tài liệu tham khảo có giá trị dành tặng các nhà nghiên cứu, các học giả, các nhà quản lý, các chức sắc, tín đồ các tôn giáo và tất cả những người quan tâm.

Sách do Nhà xuất bản Tôn giáo ấn hành quý I năm 2013. Xin trân trọng giới thiệu cùng độc giả.

Cư sỹ Yên Sơn