Ngẫu Tượng - Lưu Vĩ Lân

Câu chuyện là tự thuật của một cá nhân về những ngày tháng 3 và tháng 4 năm 1975 ở Huế, Đà Nẵng. Cuộc “triệt thoái” hay tháo chạy của quân đội VNCH khỏi Vùng 1 trước sức tấn công của Quân Giải phóng, mở đầu cho cuộc sụp đổ hoàn toàn của quân lực Sài Gòn, đi đến hoàn tất cuộc chiến tranh thống nhất Việt Nam ngày 30/04/1975. Dựa vào các diễn tiến của lịch sử nhưng tình tiết câu chuyện cũng như nhân vật trong sách đều là hư cấu.

Trong "Ngẫu tượng", người đọc được gặp lại Dũng - đã là một chuẩn tướng - trong những ngày nghiệt ngã nhất đời chiến binh: chính thể mà anh phụng sự, đội quân mà anh khoác áo tan rã, cũng là ngày mà đất nước, Tổ quốc của anh trở lại vẹn nguyên.

Chọn ngôi thứ nhất "mình" cho cuốn tiểu thuyết mới, tác giả Lưu Vĩ Lân hóa thân vào chuẩn tướng Dũng, quan sát, phân tích bảng phân vai viên tướng bại trận mà cuộc đời giao cho anh. Dũng tự nhủ với mình: tướng trước hết phải là một người lính thật, biết sống chết cùng binh sĩ, phải là người dẫn đường, người quyết định, biết thành công, biết thất bại, biết đối diện, biết cô đơn.

Và Dũng thấy trước mắt mình "Cái khối núi cứ tưởng vĩnh cửu rã dần từng mảng như một miếng bánh mì ngâm nước, như một trò chơi trên bãi biển...". Cố gắng giữ gìn tư thế và tư cách để bộ quân phục không bị hoen ố, hoa mai trên cầu vai không bị sỉ nhục, nhưng những loạn lạc anh phải trải nghiệm đã khiến Dũng cay đắng nhận rõ: "Những thứ mình từng tôn thờ thật ra là bốc phét hết, giả hết...".

Cuộc chiến tranh nào giữa những người "giống hệt nhau từ mặt mũi, tiếng nói, cách xử sự, khát khao, đùa giỡn"? Vậy nhưng máu thịt đổ xuống lại là thật. Ngẫu tượng. Thì ra chỉ là ngẫu tượng.

Hóa thân vào những nhân vật đã đi xuyên cuộc chiến và viết, Lưu Vĩ Lân nói anh chỉ muốn những độc giả trẻ của mình biết hòa bình đã có giá như thế nào, và cội nguồn sức mạnh của dân tộc này thật sự là ở đâu