Sách Khai Minh - Phụng Sự Nhân Sinh

TỌA ĐỘ: Cấu trúc gia đình và xã hội của người Jörai - Jacques Dournes

183.200₫ 229.000₫
Tình trạng: Còn hàng

Tác giả: Jacques Dournes

Dịch giả: Nguyễn Phương Chi, Nguyên Ngọc (hiệu đính)

Hình thức: Bìa mềm, 444 trang

Thể loại: Văn hóa Việt Nam

Nhà xuất bản: Thế Giới, 2021

0971 998 312

TỌA ĐỘ

Cấu trúc gia đình và xã hội của người Jörai

Tọa độ, cấu trúc gia đình và xã hội Jörai là một trong những tác phẩm vô cùng quan trọng về con người và vùng đất Tây Nguyên, được xuất bản năm 1972; ngay khi Jacques Dournes còn đang thực địa trong chính những bản làng của người Jörai. Đây là ấn bản tiếng Việt đầu tiên được xuất bản ở Việt Nam.

Nhà nhân học Laurent Dartigues và nhà dân tộc học Pierre Le Roux nói về Dournes như một tổng kết gọn: “Dournes là một trong những bậc thầy về dân tộc học vùng Đông Nam Á. Ngoài các nghiên cứu của ông về văn học truyền khẩu, các tác phẩm Tọa độ (1972), Pötao (1977) vẫn là công trình hàng đầu…”

Jacques Dournes đã có 25 năm ở Tây Nguyên, trong đó phân nửa thời gian là sống cùng người Jörai, không qua phiên dịch, thông thạo tiếng Jörai còn hơn người bản địa. Với lối nghiên cứu đi sâu sát vào thực tế vùng đất và đời sống con người, cuốn sách cho thấy những nỗ lực của tác giả trong việc xác nhận các ‘tọa độ’ (xã hội) của họ, để nhận diện đúng bản nguyên, căn cước (identité) riêng của họ giữa thế giới này. Và cuối cùng, đem đến những suy nghĩ về thực trạng và số phận của họ, những khả năng, những thách thức và con đường phát triển của họ trong thế giới ấy hôm nay.”

Ở đây, tọa độ được hiểu là toàn bộ cấu trúc gia đình và xã hội hết sức phức tạp và tinh tế của người Jörai. Đọc Tọa độ như là một cách để ta chìm đắm trong không gian Tây Nguyên nói chung và không gian văn hóa Jörai nói riêng, để hiểu hơn về phong tục tập quán và xã hội của nhóm dân tộc tiêu biểu trong đại gia đình các dân tộc thiểu số ở Việt Nam.

Và đọc Tọa độ, bất ngờ trước kết cấu và tổ chức xã hội của người Jörai, biết rằng nó sâu sắc và kết nối chặt chẽ ra sao với tự nhiên. Dẫu vẫn biết có thể sẽ cảm thấy đau đáu trước thực trạng hiện tại, song biết đâu đó, chúng ta sẽ thấy có thêm động lực hành động để duy trì và bảo tồn không gian văn hóa của các tộc người Tây Nguyên nói riêng và của các dân tộc thiểu số khác trên khắp mọi miền đất nước.

Ra đời năm 1972, ngay khi tác giả Jacques Dournes còn đang thực địa trong chính những bản làng của người Jörai Tây Nguyên, sống cùng người bản xứ, lắng nghe những câu chuyện của họ, trò chuyện và ghi chép, nghiền ngẫm và sắp xếp mọi dấu hiệu để tìm kiếm ý nghĩa trong các trật tự hiện hữu, rồi kết nối với tự nhiên… tất cả trong bầu không khí đậm chất Jörai nói riêng và Tây Nguyên nói chung, Tọa độ: Cấu trúc gia đình và xã hội của người Jörai chính là một trong những tác phẩm vô cùng quan trọng về con người và vùng đất Tây Nguyên.

Với lối nghiên cứu đi sâu sát vào thực tế vùng đất và đời sống con người, từ những hoạt động hằng ngày đến các nghi lễ quan trọng, và sự chú trọng dành cho các phương pháp lịch đại và ghi chép… Để tạo ra Tọa độ, Jacques Dournes dùng cách dẫn thuật chi tiết đi từ các truyền thuyết, lưu ý chúng ta những chi tiết trong các câu chuyện truyền miệng đó, để rồi đối sánh chúng với các “dấu hiệu” hay chỉ dấu trong thực tế và tự nhiên đang diễn ra trong đời sống, từ đó mà tìm những mối nối, phân tách rồi giải nghĩa… Qua đó, ông đưa ra các lưu ý và kết luận về cấu trúc gia đình và xã hội Jörai, như bản chất “mẫu hệ” trong gia đình và xã hội của người Jörai (rằng nó khác với “mẫu quyền” ở phương Tây ra sao), chỉ ra mối quan hệ đối ứng giữa đàn bà và đàn ông Jörai, mối liên kết giữa con người xứ này với chính tự nhiên, v.v.

Đối với người đọc hiện đại, cả không chuyên lẫn có chuyên môn về nhân học, cuốn sách gây kinh ngạc vì phương pháp làm việc sâu sát và khoa học ở mức độ vừa tỉ mỉ, chi tiết, trau chuốt lại vừa bao quát và hàm súc. Vậy nên, công sức giải mã cấu trúc gia đình và xã hội Jörai của Jacques Dournes là nỗ lực tuyệt đối khổng lồ gây sửng sốt, có khi khiến chúng ta tự hỏi liệu chăng đó là vì bản thân con-người-khoa-học cao độ trong ông hay còn vì chính con người và vùng đất mà ông đã có dịp gắn bó đến hơn hai mươi năm ròng.

Ở thì hiện tại, đọc Tọa độ (mà ấn bản tiếng Việt lần đầu tiên hiện diện ở Việt Nam) như là một cách để ta chìm đắm trong không gian Tây Nguyên nói chung và không gia văn hóa Jörai nói riêng ở một chiều kích không-thời gian khác, để hiểu hơn về phong tục tập quán, và xã hội của nhóm dân tộc tiêu biểu trong đại gia đình các dân tộc thiểu số ở Việt Nam. Và đọc Tọa độ, bất ngờ trước kết cấu và tổ chức xã hội chặt chẽ của người Jörai, biết rằng nó phong phú và sâu sắc và kết nối chặt chẽ ra sao với tự nhiên, dẫu biết rằng có thể sẽ cảm thấy đau đáu trước thực trạng hiện tại, song biết đâu đó, chúng ta sẽ thấy có thêm động lực và chấp nhận nỗ lực hành động để duy trì và bảo tồn không gian văn hóa của các tộc người Tây Nguyên nói riêng và của các dân tộc thiểu số khác trên khắp mọi miền đất nước. Như nhà văn Nguyên Ngọc từng viết:

“Tình hình thực tế ngày nay đã khác trước rất nhiều, song những tìm tòi tâm huyết, những suy nghiệm sâu sắc về con người và xã hội Jörai trong lựa chọn những khả thể phát triển khác nhau và hệ quả của lựa chọn ấy, cùng phong thái và phương pháp nghiên cứu dân tộc học độc đáo, đặc sắc của Jacques Dournes, vẫn rất đáng cho chúng ta hôm nay trân trọng chăm chú học hỏi và vận dụng, tất nhiên một cách có chọn lọc thích hợp, trong nỗ lực tìm đường tồn tại và phát triển trong điều kiện mới, và không chỉ cho tộc người Jörai, trên vùng cao nguyên vẫn luôn giữ một vị trí quan trọng về nhiều mặt đối với cả nước. Phát triển từ nay cần là cùng phát triển chung, Kinh và Thượng, nương vào nhau, tận dụng chỗ mạnh của nhau.”

“Cùng với Rừng, Đàn bà, Điên loạn, và Pötao, một lý thuyết về quyền lực ở người Jörai Đông Dương, Tọa độ: Tọa độ: Cấu trúc gia đình và xã hội Jörai là tác phẩm đặc biệt quan trọng của nhà nhân học hàng đầu Jacques Dournes về con người và vùng đất Tây Nguyên. Jacques Dournes đã viết và cho xuất bản ngay khi ông đang thực địa giữa những người Jörai mà ông tiếp xúc hằng ngày, trong nỗ lực cố gắng xác nhận các ‘tọa độ’ (xã hội) của họ, để nhận diện đúng bản nguyên, căn cốt hay ‘căn cước’ (identité) riêng của họ giữa thế giới này. Và cuối cùng, để suy nghĩ về thực trạng và số phận của họ, những khả năng, những thách thức và con đường phát triển của họ trong thế giới ấy hôm nay.”

– Nguyên Ngọc –

“Điều thực sự xác định người Jörai là những tọa độ kết nối họ theo chiều dọc với một thị tộc (đối lập với các thị tộc khác) và theo lát cắt ngang với những người mà họ gọi là chú bác, anh em hay con cháu, tất cả được biểu hiện qua cái họ của mỗi cá thể. Đây chính là đề tài của công trình nghiên cứu này: những tọa độ tạo nên căn tính Jörai. Trong khuôn khổ hạn hẹp của vốn từ vựng sẵn có, tôi nói về ‘các cấu trúc gia đình và xã hội’ nhưng không nên quên rằng người Jörai không phân biệt gia đình với xã hội theo cách như vậy và rằng các ‘cấu trúc’ của họ trên thực tế là những mối quan hệ (ít nhiều có tính hệ thống), nghĩa là một thực thể con người sống động.”

“… Trước khi biết người Jörai gọi nhau như thế nào (hệ thống từ ngữ), tôi biết họ thuộc về làng nào, rồi thị tộc nào. Vậy nên tôi sẽ mô tả lần lượt: ngôi làng biểu kiến; thực tế về huyết thống (các tên gọi và các phả hệ); các từ ngữ và các mối quan hệ thân tộc; các liên minh (trao đổi phổ cập); gia đình thu hẹp và của cải; đàn bà và đàn ông, để bằng cách đó đi từ vẻ bên ngoài đến cốt lõi của sự vật… [Tôi] nghiên cứu tình hình dân cư trước khi đi vào phân loại, nối tiếp bằng việc tìm ra hệ thống và dừng lại trước điều bí ẩn. Tiến dần từ cái đơn giản nhất đến cái phức tạp nhất, từ các cấu trúc yếu của xã hội đến các cấu trúc mạnh của gia đình, theo các quan hệ dòng máu và các liên minh, tôi tiến dần đến cái điển hình Jörai nhất mà tôi cho là khá độc đáo.”

“…Ta đã thấy rằng người Jörai phân biệt hôn nhân là chức năng xã hội, còn giao hợp là chức năng tính dục. Đàn ông không kết hôn để có con vinh danh dòng họ nối dõi tông đường, anh ta không lấy vợ vì những phẩm chất của người phụ nữ mà anh ta thấy có thể bổ sung thêm cho những gì anh có, cũng không phải để chính thức hóa một mối quan hệ ít nhiều say mê mà anh ta muốn nó trở nên bền vững. Được cha mẹ thả rông, chán chê tụ bạ với đám tödam, anh ta cưới vợ (hay được người ta cưới vợ cho, kết quả cũng như nhau thôi) để có một mái nhà và thóc lúa, và một định hướng nhất định về công việc. Đó là một tình trạng sinh học-xã hội học, tâm lý của anh ta chẳng hề bị ảnh hưởng; anh ta vẫn được tự do và chỉ lo đi tìm kiếm bản ngã của mình. Ít mang tính chất vị kỷ hơn, đàn bà hoàn toàn được định hình bởi hoàn cảnh sinh học-xã hội học. Gắn chặt vào một gia đình và một mái nhà, đàn bà sinh con đẻ cái tại đó. Đàn bà là cỗ máy vận hành của cuộc sống thị tộc, không có tự do cũng như bản sắc riêng. Adöi là người theo sau (tui); đàn bà chỉ có việc đi theo – không phải theo người đàn ông (ít nhất không theo nghĩa về nhà chồng) mà là theo nhịp điệu của truyền thống. Và ngày nay khi đàn ông đã “tiến hóa” và đưa vợ về ở nhà mình thì đàn bà có nguy cơ còn mất vai trò hơn nữa: chỉ còn là người đầy tớ quẩn quanh trong xó bếp và trên giường ngủ.

Đàn ông, vốn mở và động, dễ làm quen với người lạ; họ ăn mặc kiểu phương Tây, nói tiếng Việt, thậm chí có thể cưới một người nước ngoài mà không bị coi là biến chất. Đàn bà thì không quen thích nghi, cô giữ phong cách Jörai. Không có khả năng thay đổi cuộc sống để chia sẻ cuộc sống của mình với một người nước ngoài lâu dài, cô chỉ có một cách duy nhất để duy trì cái tôi vị kỷ của mình: để vẫn là người Jörai, cô đi làm gái điếm.

Về tác giả:

JACQUES DOURNES (1922-1993)

Nhà dân tộc học hàng đầu người Pháp, với bút danh là Dam Bo. Ông sống ở Tây Nguyên 25 năm (1946-1970) trong vai trò một nhà truyền giáo đam mê điền dã dân tộc học, tập trung nghiên cứu về văn hóa Jörai (Giarai) và các tộc người vùng cao nguyên.

Ông có hơn 250 công trình nghiên cứu lớn nhỏ về Tây Nguyên.

Sách Khai Minh trân trọng giới thiệu tới quý độc giả tác phẩm tiếp theo: "TỌA ĐỘ: Cấu trúc gia đình và xã hội của người Jörai" nằm trong bộ sách Tây Nguyên:

1. Rừng, Đàn bà, Điên loạn – Jacques Dournes (159,000 vnđ)

2. Người Ê Đê: Một xã hội mẫu quyền – Anne de Hauteclocque-Howe (175,000 vnđ)

3. Pötao, một lý thuyết về quyền lực ở người Jörai Đông Dương – Jacques Dournes (286,000 vnđ)

4. Tập Vũ Man Tạp Lục Thư – Ôn Khê Nguyễn Tấn (199,000 vnđ)

5. TỌA ĐỘ: Cấu trúc gia đình và xã hội của người Jörai – Jacques Dournes (229.000VNĐ)

6. Miền đất huyền ảo

Bước 1: Truy cập website và lựa chọn sản phẩm cần mua để mua hàng

Bước 2: Click và sản phẩm muốn mua, màn hình hiển thị ra pop up với các lựa chọn sau

Nếu bạn muốn tiếp tục mua hàng: Bấm vào phần tiếp tục mua hàng để lựa chọn thêm sản phẩm vào giỏ hàng

Nếu bạn muốn xem giỏ hàng để cập nhật sản phẩm: Bấm vào xem giỏ hàng

Nếu bạn muốn đặt hàng và thanh toán cho sản phẩm này vui lòng bấm vào: Đặt hàng và thanh toán

Bước 3: Lựa chọn thông tin tài khoản thanh toán

Nếu bạn đã có tài khoản vui lòng nhập thông tin tên đăng nhập là email và mật khẩu vào mục đã có tài khoản trên hệ thống

Nếu bạn chưa có tài khoản và muốn đăng ký tài khoản vui lòng điền các thông tin cá nhân để tiếp tục đăng ký tài khoản. Khi có tài khoản bạn sẽ dễ dàng theo dõi được đơn hàng của mình

Nếu bạn muốn mua hàng mà không cần tài khoản vui lòng nhấp chuột vào mục đặt hàng không cần tài khoản

Bước 4: Điền các thông tin của bạn để nhận đơn hàng, lựa chọn hình thức thanh toán và vận chuyển cho đơn hàng của mình

Bước 5: Xem lại thông tin đặt hàng, điền chú thích và gửi đơn hàng

Sau khi nhận được đơn hàng bạn gửi chúng tôi sẽ liên hệ bằng cách gọi điện lại để xác nhận lại đơn hàng và địa chỉ của bạn.

Trân trọng cảm ơn.

zalo